ضرورت ها و ظرفیتهای تفسیر قرآن به قرآن با نظر به «الفرقان»

«الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن» و مولف گرانقدرش ، از مهمترین سرمایه های شیوه تفسیری قرآن به قرآن است. این شیوه تفسیری که از شاخه های تفسیر اجتهادی است ، فقط از عهده کسانی بر می آید که ضمن آشنایی گسترده با ظواهر آیات ، هنر غور و غوص در اعماق را نیز داشته باشند. شجاعت در اندیشیدن و خردمندی در راه های برون رفت از بن بست ها از دیگر ویژگی کسانی است که مجتهدانه در فهم قرآن کوشیدند. اگر تفسیر روایی، موقوف به تتبع بسیار و تورق و تصفح آثار پیشینیان است ، تفسیر اجتهادی ، افزون بر آن ، وامدار تعمق و تضلع در دلالت های ناب قرآنی ، بدون ارجاع آنها به هر متن دیگر است.
شیوه اجتهادی تفسیر قرآن ، از نیاز های فوری عصر حاضر است. پس از مرحوم علامه طباطبایی ، به رغم ادعاهای بسیار ، کمتر به این شیوه راهگشا ، در میان اهل قرآن ، عمل شده است. مرحوم آیت الله دکتر محمد صادقی تهرانی – اعلی الله مقامه – از معدود کسانی بود که صادقانه و مجدانه ، این راه را پی گرفت و در آن به مقامی بلند دست یافت. بدین رو است که الفرقان را باید یکی از قله های تفسیر اجتهادی قرآن به قرآن نامید و بیش از پیش در رهاوردهای این کتاب ارزشمند اندیشید.
آنچه در پی می آید ، نگاهی گذرا به ظرفیت های تفسیر قرآن به قرآن با نظر به تفسیر الفرقان و ضرورت هایی است که تفسیر اجتهادی را برکشید و آن را جایگزین روش های دیگر تفسیری در دو قرن گذشته کرد.

توجه : نویسنده این مقاله از بیانیه آیت الله صادقی درباره حجیت اجماع و خبر واحد اطلاعی نداشته است، از این رو پنداشته اند که ایشان مطلقا مخالف حجیت اجماع و خبر واحد هستند. پس از خواندن این مقاله ، جوابیه صاحب تفسیر الفرقان در رفع شبهه از مباحث نظری پیرامون اجماع، شهرت و روایت را نیز مطالعه نمایید.

نام مقاله : ضرورت ها و ظرفیتهای تفسیر قرآن به قرآن با نظر به «الفرقان»

نویسنده : رضا بابایی

دانلود مقاله با لینک مستقیم